Kira Hukuku Soru-Cevap Özeti

1. Sözleşme Türleri ve Uygulanacak Hukuki Rejim

• Temel Fark: Konut ve çatılı işyeri kiraları, süre sonunda kiracı tarafından feshedilmedikçe birer yıl uzar ve belirsiz süreli hale gelmez. Genel hükümlere tabi kiralar (örneğin arsa) ise süre sonunda fiilen devam ettirilirse belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.
• Karma Kiralamalar: Taşınmazın hem açık hem kapalı alanları varsa, uygulanacak hukuki rejim "üstün vasfa" (galip vasıf) göre belirlenir.
• İdari Kiralamalar: Belediyeler ve Hazine gibi kurumların (2886 Sayılı Kanun'a tabi) kiralamalarında süre bitimi ile kiracı **fuzuli şagil** (haksız işgalci) durumuna düşer. Süre bitiminden sonra yapılan ödemeler kira parası değil, hukuken **ecrimisil** sayılır ve sözleşmeyi yenilemez.
• Arsa Kiraları (Genel Hükümler): Arsa kiraları, konut ve çatılı işyeri kiralarına özgü davalara (kira tespit, iki haklı ihtar, tahliye taahhüdü, malik ihtiyacı gibi) konu edilemez.

2. Sözleşmenin Tarafları, Kurulması ve Geçerlilik Şartları

• Kiraya Veren: Kiraya verenin, kiralananın maliki (sahibi) olması şart değildir; malik olmayan bir kişi de geçerli bir kira sözleşmesi yapabilir.
• Mülkiyet Türleri:
  • Paylı Mülkiyet (Hisseli Tapu): Sözleşmeyi imzalayan kiraya veren, pay ve paydaş çoğunluğu aramadan tahliye davası açabilir. Kiraya vermeyen paydaşlar, ya kira talep edebilir ya da tahliye davası açabilir (ikisi birden olmaz).
  • Elbirliği Mülkiyeti (Miras Ortaklığı): Tüm mirasçıların birlikte dava açması veya açılan davaya muvafakat etmesi zorunludur (zorunlu dava arkadaşlığı).
• Kefalet: Kefalet sözleşmesi yazılı yapılmalı, kefilin sorumlu olacağı azami miktar ve kefalet tarihi **kefilin kendi el yazısıyla** belirtilmelidir. Kefil, sözleşmede belirtilen kira süresi boyunca sorumludur; uzayan dönemler için sorumluluğun devam etmesi, uzayan dönemdeki azami miktar ve sürenin de açıkça kararlaştırılmasına bağlıdır. Evli kefiller için eş rızası kuraldır (ticari işletme sahipleri hariç).
• Güvence Bedeli (Depozito): En fazla üç aylık kira bedelini aşamaz. TL dışında döviz olarak alınabilir. Güvence bedeli eski malike ödenmişse, tahliye sonrası iade borcu yeni malike geçmez.

3. Kiracı ve Kiraya Verenin Hak ve Yükümlülükleri

• Kiracının Borçları: Kiracı, kiralananı tam bir özenle kullanmakla yükümlüdür ancak olağan kullanımdan kaynaklanan eskime ve bozulmalardan sorumlu değildir.
• Hor Kullanma Tazminatı: Kiraya veren, kiracının kötü kullanımından kaynaklanan hasarlar için tazminat isteyebilir, ancak bunun için kiralananı geri alırken hasarları kiracıya **hemen ve yazılı olarak bildirmek** zorundadır.
• Ayıpların Giderilmesi (Arızalar): Kiracı, kiralanandaki arızayı (ayıbı) tek taraflı tamir ettirip bedelini kiradan düşemez. Mahsup (takas) için kiraya verenin yazılı onayı veya mahkeme kararı gerekir.
• Alt Kira ve Devir: Kiracı, kiraya verenin **yazılı rızası** olmadan alt kiraya veremez veya devredemez. Asıl kira sözleşmesi sona erdiğinde alt kiracının kiracılığı da kendiliğinden sona erer.

4. Kira Bedeli, Ödenmesi ve Artış

• Ödeme Günü: Sözleşmede belirtilmemişse kira bedeli her ayın sonunda ödenir. "Peşin ödenecektir" ibaresi varsa, ayın ilk 1 ila 3 günü arasında ödenmelidir.
• Artış Oranı ve Sınırı: Yasal üst sınır, bir önceki kira yılının **Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE) on iki aylık ortalamasına göre değişim oranını** geçemez.
• Artış Maddesinin Yokluğu: Sözleşmede artış şartı yoksa, kiraya veren tek taraflı artış yapamaz. Artışın geçerli olması için sözleşmede belirli bir artış şartının bulunması gerekir.
• Zamanaşımı: Kira alacağından doğan davalar 5 yıllık zamanaşımına tabidir.

5. Sözleşmenin Kiracı Tarafından Sona Erdirilmesi ve Sonuçları

• Sözleşmenin Sona Ermesi: Kira ilişkisinin hukuken sona ermesi için kiralananın **fiilen boşaltılmasına ek olarak anahtarın kiraya verene usulüne uygun olarak teslim edilmesi** şarttır.
• İspat Yükü: Tahliye tarihinin çekişmeli olması halinde, kiralananın boşaltıldığını ve anahtarın teslim edildiğini kanıtlama yükümlülüğü kiracıya aittir. Güvenliğe veya komşuya teslim geçerli bir teslim sayılmaz.
• Erken Tahliye Sorumluluğu (Makul Süre Tazminatı): Kiracı, sözleşme süresi bitmeden tahliye ederse, kira borcu "kiralananın benzer koşullarla yeniden kiraya verilebileceği makul bir süre" için devam eder. Sözleşmede kiracı açısından dilediği zaman fesih hakkı mevcutsa ve bu hak bir ihbar öneline bağlanmışsa, sözleşmede kararlaştırılmış ihbar süresi, makul süre tazminatının miktarını ay bazında belirler.
• Tazminattan Kurtulma: Kiracı, makul sürenin geçmesinden önce ödeme gücü olan yeni bir kiracı bulursa, kira borçları sona erer.

6. Sözleşmenin Sona Ermesi ve Tahliye (Kiraya Veren Kaynaklı)

6.1. Temerrüt Nedeniyle Tahliye (TBK m. 315)

• Süreç: Süreç, kiraya verenin ödenmeyen kira bedeli için kiracıya yazılı bir ihtarname göndermesi veya bu ihtar şartını içeren bir icra takibi (Örnek No: 13) başlatmasıyla başlar. Kiracıya bu bildirimle en az **30 günlük bir ödeme süresi** tanınması zorunludur. Tahliye davası bu süre dolmadan kesinlikle açılamaz.
• TBK. md. 315 Takip Talebi Şekil Şartı: Takip talebinde 1/4, 1/7 ve 1/9 kısımlarında “tahliye” ibaresi geçmesi gerekir. Ödeme Emrinde de itiraz için 7, ödeme için 30 gün sürenin açıkça yazması zorunludur. Kiraya veren sorumludur.
• Tahliyeyi Önleme: Tahliyenin önlenmesi için 30 günlük süre içinde **sadece asıl kira borcunun** ödenmesi yeterlidir. Takipteki faiz, masraf, vekalet ücreti gibi fer'i alacakların ödenmemesi, tahliye nedeni oluşturmaz.
• Eksik Ödeme: Borç, 30 günlük süre içinde tam olarak ödenmezse, eksik kalan miktar çok küçük dahi olsa (örneğin 0,35 TL), temerrüt olgusu gerçekleşmiş sayılır ve mahkeme tahliyeye karar verir.
• Husumet Ehliyeti: Sözleşmeyi "kiraya veren" sıfatıyla imzalayan kişi, malik olmasa veya tek bir paydaş olsa bile, diğer maliklerin onayına ihtiyaç duymadan tek başına dava açabilir.

6.2. Sözleşmeye Aykırılık Nedeniyle Tahliye (TBK m. 316)

• Usul: Konut ve çatılı işyerinde kural olarak, aykırılığın düzeltilmesi için kiracıya **en az 30 gün yazılı süre** verilmelidir. Genel hükümlere tabi (arsa gibi) kiralamalarda süre verilmesine gerek yoktur.
• Süre Vermeden Dava: Kiracının kiralanana kasten ağır bir zarar vermesi gibi, durumun çekilmez hale geldiği ve süre verilmesinin faydasız olacağının anlaşıldığı "esaslı aykırılık" hallerinde, kiraya veren süre vermeksizin doğrudan dava açabilir (TBK 316/3).
• Tahliye Sebebi Olan Aykırılıklar: Akde aykırı davranışın önemli ve doğrudan doğruya kiralananın bizzat kullanılması ile ilgili olması gerekir. (Örnekler: Yüksek sesle rahatsızlık, ciroyu eksik gösterme, uygunsuz davranış, kullanım amacının değiştirilmesi, yazılı rıza olmadan alt kiraya verme/devir).
• Kiracı Şirketin Ortaklık Yapısı: Kiracı şirketin ortaklık yapısının değişmesi, "kira ilişkisinin devri" sayılıp sayılmaması tartışmalıdır. Somut olayın özelliklerine göre değerlendirme yapılır.
• Küçük Tadilatlar: Kiracının kendi güvenliği için makul sınırlar içinde aldığı tedbirler veya yaptığı küçük tadilatlar, kiralananın özüne zarar vermediği sürece sözleşmeye aykırılık olarak kabul edilmez.
• Zımni Rıza: Kiraya veren, ihlali öğrendikten sonra makul bir süre içinde dava açmazsa, bu aykırılığa zımnen rıza gösterdiği kabul edilebilir.

6.3. On Yıllık Uzama Süresi Sonunda Tahliye (TBK m. 347)

• Geçerlilik: Yalnızca **konut ve çatılı işyeri kiraları** için geçerlidir. Kiraya verene sebep göstermeksizin fesih imkânı tanır.
• Süre Hesaplama: Belirli süreli sözleşmelerde hesaplama, sözleşme süresinin bitiminden sonra başlar. Bu süreyi izleyen uzama yılının bitiminden **en az üç ay önce** yazılı bildirim yapılmalıdır.
• Uzun Süreli Sözleşme: Başlangıçta 10 yıl gibi uzun süreli yapılan bir kira sözleşmesinde, kiraya veren sözleşmenin bittiği 10. yılın sonunda değil, **on yıllık uzama süresinin** de geçmesi (toplamda yaklaşık 20 yıl sonra) beklenmelidir.
• Belirsiz Süreli Hale Gelmiş Sözleşme: On yıllık süre ilk başlangıç tarihinden itibaren hesaplanır. On yıl dolduktan sonra kiraya veren artık genel fesih sürelerine (TBK m. 329) uymak zorundadır.
• Süreyi Sıfırlayan İşlem: Tarafların bir araya gelip **yeniden bir kira sözleşmesi** imzalamaları, on yıllık uzama süresini sıfırlar ve yeni sözleşmenin bitim tarihinden itibaren yeniden başlatır. Kira bedelini güncelleyen **ek protokol** ise süreyi sıfırlamaz.

6.4. İhtiyaç Nedeniyle Tahliye (TBK m. 350)

• İhtiyaç Sahipleri: Kiraya veren; kendisinin, eşinin, altsoyunun (çocuk, torun), üstsoyunun (anne, baba) veya kanun gereği bakmakla yükümlü olduğu diğer kişilerin konut ya da işyeri ihtiyacı için bu davayı açabilir. Kardeşin ihtiyacı için dava açılamaz.
• Şartlar: İhtiyacın davanın açıldığı tarihte ve yargılama süresince **gerçek, samimi ve zorunlu** olması gerekir. Geçici ihtiyaçlar kabul edilmez.
• Satılığa Çıkarma: Dava sırasında veya öncesinde evin satılığa çıkarılması, ihtiyacın samimi olmadığı yönünde güçlü bir karine olarak değerlendirilir.
• Başka Ev Olması: Tek başına engel değildir. Neden özellikle bu eve ihtiyaç duyulduğu makul ve somut delillerle izah edilmelidir. Kiraya veren kendi evinde oturup başka bir evi için dava açacaksa, öncelikle kendi oturduğu evi kiracıya takas teklifinde bulunmalıdır.
• İhtarname/Dava Süresi: Belirli süreli sözleşmelerde sürenin sonundan itibaren bir ay içinde doğrudan dava açılabilir (ihtarname şartı yok). Belirsiz süreli sözleşmelerde ise sözleşmenin yenilenmesinden üç ay önce tebliğ edilme şartı ile ihtarname şartı vardır.
• İşyeri İhtiyacı: Yapılacak işin niteliği önemlidir. Kiraya verenin veya ihtiyaçlının o işi yapabilmesi ve işin kiralanan yerde fiziken yapılabilir olması gerekir.
• Kirada Oturan İhtiyaçlı: İhtiyaçlının kirada olması halinde ihtiyacın kabulü için; mevcut oturduğu yerden tahliye tehdidi altında bulunması ya da tahliyesi istenen yerin daha üstün nitelikte olması gerekir.

6.5. Yeni Malikin İhtiyacı Nedeniyle Tahliye (TBK m. 351)

• Seçimlik Yollar:
  • Hızlı Yol (6 Ay Kuralı): İktisap tarihinden itibaren **bir ay içinde yazılı bildirim** yaparak, iktisap tarihinden başlayarak **altı ay sonra** dava açmak.
  • Genel Yol (Sözleşme Sonu Kuralı): Mevcut sözleşme bitimini bekleyip, bitimden itibaren **bir ay içinde** dava açmak (Eski malik gibi TBK m. 350'ye dayanarak).
• Ödeme Yükümlülüğü: Yeni malik ihtarname göndermedikçe, kiracı eski malike ödeme yaparak borcundan kurtulur ve temerrüde düşmez.
• Eski Borçlar: Yeni malik, eski malik döneminden kalan kira alacaklarına dayanarak temerrüt nedeniyle tahliye talep edemez.
• Yeni Malik Tanımı: Paydaşlardan birinin diğer payları satın alması, onu TBK m. 351 anlamında "yeni malik" yapmaz. Pay dışı birinin pay satın alması yeni malik yapar. Miras yoluyla edinim de "yeni iktisap" sayılır.
• Dava Sırasında Tekrar Satış: HMK m. 125'teki "dava konusunun devri" hükmü uygulanır; mahkeme en son satın alan kişiye davayı ihbar eder.
• Tapu Şerhi: Kira sözleşmesi tapuya şerh edilmişse, bu şerh yeni maliki de bağlar ve TBK m. 351'e dayanılamaz.

6.6. Tahliye Taahhüdü Nedeniyle Tahliye (TBK m. 352/1)

• Geçerlilik Şartları: 1. Yazılı olmalı, 2. Kiracı veya özel yetkili vekili imzalamalı, 3. **Kiralananın tesliminden sonraki bir tarihte** düzenlenmiş olmalıdır.
• Boş Bırakılan Tarihler: Kiracının "tarihlerin boş bırakılıp sonradan doldurulduğu" iddiası, yazılı belgeyle ispatlanmadıkça geçerli bir savunma olarak kabul edilmez ("beyaza imza" kuralı).
• Yasal Yollar: İcra Takibi Yolu (daha hızlı, 7 gün itiraz edilmezse İcra Hukuk Mahkemesi'nde çözülür) veya Doğrudan Dava Yolu (daha kapsamlı yargılama, Sulh Hukuk Mahkemesi).
• Eş Rızası (Aile Konutu): Sözleşmede imzası olmayan eşin "aile konutu" itirazı, **en geç icra takibi tarihine kadar** kiraya verene bildirilmiş olmalıdır.
• Yeni Malikin Kullanımı: Eski malik tarafından alınmış geçerli bir taahhüt, yeni malik tarafından da kullanılabilir.
• Birden Fazla Kiracı: Birden çok kiracı varsa, geçerli bir tahliye için hepsinin taahhütte imzası bulunmalı ve takip/dava hepsine karşı yöneltilmelidir.
• Süre Uzatma: Taahhüt edilen tahliye tarihinden itibaren bir ay içinde dava açmak yerine, bu süre içinde "dava açılacağını" yazılı bildirme (ihtarname) ile dava açma hakkı **bir kira yılı** için uzar (TBK m. 353).

6.7. İki Haklı İhtar Nedeniyle Tahliye (TBK m. 352/2)

• Koşullar: 1. Kiracıya bir kira yılı içinde **iki defa yazılı ihtar** çekilmeli, 2. İhtarlar **iki farklı aya** ait olmalı, 3. Kiracının ilgili ayın kirasını **ihtarın tebliğinden sonra** ödemiş olması gerekir.
• Hak Düşürücü Süre: Kira yılının bitiminden itibaren **bir aylık hak düşürücü süre** içinde tahliye davası açılmalıdır. Bu süre, TBK m. 353 uyarınca ihtarname çekilerek **uzatılamaz**.
• İhtarname Yerine İcra Takibi: Kiracıya gönderilen icra ödeme emri de bir ihtarname niteliğindedir ve usulüne uygun başlatılan iki ayrı icra takibi, iki haklı ihtar koşulunu sağlar.
• Kira Borcunu Bölme Yasağı: Muaccel hale gelen birden fazla kira borcunun bölünerek ayrı ayrı ihtarlara konu yapılması ve bu yolla iki haklı ihtar oluşturulması, hakkın kötüye kullanılması olarak kabul edilir.
• Şekil Şartı ve Süre: Bu davalarda ihtarlar şekil şartına tabi değildir ve temerrüt nedeninden farklı olarak kiracıya ödeme için 30 gün gibi bir süre verilmesine gerek yoktur.
• Paylı/Elbirliği Mülkiyeti: Paylı mülkiyette (hisseli tapu) ihtarın tüm paydaşlar tarafından birlikte çekilmesi ve davanın birlikte açılması gerekir. İhtardaki taraf eksikliği sonradan tamamlanamaz.
• Uygulanmayacağı Haller: Süresiz kira sözleşmelerinde ve kira parasının yıllık olarak ödenmesi gereken hallerde iki haklı ihtar oluşmaz.

6.8. Kiracının veya Eşinin Konutu Olması Nedeniyle Tahliye (TBK m. 352/3)

• Şartlar: 1. Sadece **konutlar** için geçerlidir, 2. Kiracının veya eşinin aynı ilçe veya belde belediye sınırları içinde, oturmaya elverişli bir konutu bulunmalıdır, 3. Kiraya veren bu durumu sözleşme kurulması sırasında bilmemelidir, 4. Dava, sözleşme süresinin bitiminden itibaren **bir ay içinde** açılmalıdır.
• Mülkiyet Şartı: Kiracının veya eşinin mülkiyet durumu **1/1 olmalıdır**, paylı mülkiyette bu sebep uygulanamaz.
• Oturmaya Elverişlilik: Konutun, kiracının ve ailesinin sosyal ve ekonomik durumuna ve aile bireylerinin sayısına uygun nitelikte olması gerekir.
• Edinme Zamanı: Konutun sözleşme kurulduktan sonra (örneğin miras yoluyla) edinilmiş olması da bu tahliye nedenine başvurmaya engel değildir.

7. Tahliye Davalarına İlişkin Özel Durumlar ve Sonuçlar

• Dava Açma Süresinin Uzatılması (TBK m. 353): Kanunda öngörülen bir aylık dava açma süresi içinde kiracıya "dava açılacağının" yazılı olarak bildirilmesi (ihtarname tebliği) ile dava açma hakkı **bir kira yılı** için uzamış sayılır. Bu kural, iki haklı ihtar nedeniyle tahliye davası için geçerli değildir.
• Haksız Tahliye Tazminatı (TBK m. 355) Şartı: Kiracının tahliye edilen taşınmazın üç yıl dolmadan başkasına kiralanması halinde tazminat talep edebilmesi için, tahliyenin **mahkeme kararı ve ardından yapılan cebri icra yoluyla** sağlanmış olması gerekmektedir. Kiracının kendiliğinden boşaltması durumunda tazminat koşulları oluşmaz.

8. Kira Bedeli Tespiti ve Uyarlama Davaları

• Tespit Davası vs. Uyarlama Davası: Kira Tespit Davası (TBK m. 344) konut ve çatılı işyerleri için kira bedelini güncellemek amacıyla açılan "özel bir uyarlama hükmü" niteliğindedir. Kira Uyarlama Davası (TBK m. 138) ise tüm sözleşmeler için geçerli genel bir hüküm olup, kira sözleşmelerinde sadece deprem, sel, salgın gibi sözleşme yapılırken öngörülemeyen **olağanüstü durumlar** için başvurulabilir.
• 5 Yıl Sonrası Tespit: Beş yıldan sonra hâkim, TÜFE artış oranıyla bağlı değildir. Rayiç bedel ve emsal kiralar belirlenir. Hâkim, kiracının eski kiracı olduğunu gözeterek %5 ila %20 arasında **"hak ve nesafet" (hakkaniyet) indirimi** uygulayarak makul bir kira parasına hükmeder.
• Artış Şartına Bağlı Açılış:
  • Artış Şartı Varsa: Dava, ihtarname şartı olmaksızın, yeni kira döneminin sonuna kadar her zaman açılabilir.
  • Artış Şartı Yoksa: Yeni dönemin başlangıcından en geç **otuz gün önceki** bir tarihte dava açılmalı ya da bu süre içinde kiracıya yazılı bildirimde bulunulmuş olmalıdır.
• İcra Edilebilirlik: Kira tespit ilamları, eda hükmü içermediğinden, **kesinleşmeden icra takibine konu edilemez** (yargılama giderleri ve vekalet ücreti hariç). Birikmiş kira farkları, karar kesinleştikten sonra talep edilir ve faiz kesinleşme tarihinden itibaren işlemeye başlar.
• Islah Yasağı: Kira tespit davaları belirsiz alacak davası olarak açılamaz ve dava sırasında talep edilen kira bedelinin ıslah edilmesi (artırılması) mümkün değildir. Talep edilen bedel net bir şekilde yazılmalıdır.
• 5 Yıllık Sürenin Sıfırlanması: Tarafların anlaşıp kira bedelini emsal oranında yeniden belirleyerek ek protokol yapmaları, kira tespit davası açma hakkını sıfırlar ve 5 yıllık süre yeniden işlemeye başlar.
• Harç ve Vekalet Ücreti: Harç ve vekalet ücreti, mahkemece hükmedilen aylık kira bedeli ile mevcut ödenen aylık kira bedeli arasındaki **farkın yıllık tutarı** üzerinden hesaplanır.
• Kiracı Tarafından Dava: Kiracı da kira bedelinin piyasa koşullarına göre fahiş kaldığını düşünüyorsa, bedelin tespiti için dava açma hakkına sahiptir.
• Tahliye Davasıyla Birlikte Açma: Kira tespit davası devam ederken, aynı zamanda ihtiyaç nedeniyle tahliye davası açılması, ihtiyacın samimiyetsizliği şeklinde yorumlanmaz. Ancak iki davanın aynı dilekçeyle birlikte açılması, icra anlamında sorun yarattığı için yargıtayca uygun görülmemektedir.
• Paydaşların Dava Hakkı: Paylı mülkiyette her paydaş ayrı ayrı kendi payı oranında kira parasının tespitini isteyebilir. Elbirliği mülkiyetinde ise tüm ortakların birlikte dava açması zorunludur.
• Bilirkişi Değerlendirmesi: Bilirkişi raporunda, kiracının kiralanana kattığı değer artışları ve yaptığı iyileştirmeler de değerlendirilmeli ve bu durum, tespit edilecek yeni kira bedelinden indirim konusu yapılmalıdır.
• İşyeri Kirası: Çatılı işyerlerinde kira tespiti talebi ve mahkemenin tespiti **brüt kira bedeli** üzerinden yapılmalıdır. Sözleşmede kiranın net mi brüt mü olduğu yazmıyorsa kira brüt kabul edilir.
• Yüksek Bedel Ödeme: Kiracının hali hazırda yüksek bir bedel ödüyor olması, kiraya verenin tespit davası açma hakkını ortadan kaldırmaz. Mahkemece tespit edilecek kira, kiracının ödediğinden düşük olamaz.
• 5 Yıldan Uzun Sözleşmeler: 10 yıllık bir sözleşmenin 5. yılından sonra tespit davası açılabilir.

9. Kira Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk

• Genel Durum: Kira uyuşmazlıklarında zorunlu arabuluculuk süreci (henüz 2. yılını doldurduğu için) uygulamada ve BAM kararları arasında görüş farklılıkları barındırmaktadır.
• Sürelerin İşlemesi: İhtiyaç sebebi gibi belirlenmiş bir süreden sonra açılacak davalarda, zorunlu arabuluculuğun **dava açma hakkı doğduktan sonra** yapılması gerektiği belirtilmektedir.
• Zorunlu Dava Arkadaşlığı: Kimi BAM kararlarında zorunlu dava arkadaşlığında tüm aktif husumet sahiplerinin arabuluculuk sürecine katılımı zorunlu kabul edilirken, başkaca kararlar bunun zorunlu olmadığı yönündedir.
• Arabuluculuk Anlaşma Belgesi: İcra Edilebilirlik Şerhi verilmesi başvurusu çekişmesiz yargı işi niteliğinde olup, yargılama giderlerinin başvuran taraf üzerinde bırakılması ve bu nedenle başvuran lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi gerekir. Tahliye ve tazminat içeren anlaşmalarda kabul edilen taleplerin birbirine şart olarak bağlanmaması gereği belirtilir.